Thu hồi nợ đọng tiền sử dụng đất kéo dài - Xử lý kiên quyết, cụ thể

Dự án PG Rồng Biển của Công ty cổ phần PG Rồng Biển nợ tiền sử dụng đất nhiều năm nay. Trong ảnh: Một góc công viên Dự án PG Rồng Biển.

Ảnh: Ngọc Thụy

Được ưu đãi, doanh nghiệp vẫn chây ỳ
 
Tình trạng DN nợ tiền sử dụng đất có nhiều nguyên nhân, trong đó, nguyên nhân khách quan như kinh doanh khó khăn, thua lỗ, song có những DN lợi dụng chính sách ưu đãi, chây ỳ, chậm nộp tiền SDĐ. Tình trạng này thường thấy ở những dự án xây dựng nhà ở, chủ đầu tư dù bàn giao nhà nhưng vẫn chưa nộp tiền SDĐ. Như dự án khu nhà ở Đầm Trung, phường Đằng Giang (Ngô Quyền) do Công ty cổ phần đầu tư Cửu Long làm chủ đầu tư. Dự án này tuy hoàn thành việc xây dựng cơ sở hạ tầng và chuyển nhượng cho các hộ dân xây dựng nhà ở, song từ năm 2011 đến nay, chủ đầu tư không nghiêm túc thực hiện việc nộp tiền SDĐ; số nợ tiền SDĐ của dự này lên tới gần 12,3 tỷ đồng. Những dự án kinh doanh, phát triển nhà ở tiến hành xây dựng, bán nhà cho người dân khi chưa hoàn tất  còn khá nhiều. Năm 2008, nhằm tháo gỡ khó khăn cho DN, Chính phủ ban hành Nghị quyết 33/2008 cho phép chủ đầu tư được nợ tiền SDĐ trong 18 tháng. Tuy nhiên, nhiều DN lợi dụng chính sách này kéo dài thời gian nộp tiền SDĐ. Năm 2008, Công ty cổ phần xây dựng số 5 – Inaconex, phường Vạn Hương (quận Đồ Sơn) được giao hơn 21,2 ha để thực hiện dự án đầu tư xây dựng khu biệt thự và nhà nghỉ bán theo cơ chế kinh doanh. Đến nay, sau gần 8 năm được giao đất, công ty này vẫn chưa chấp hành việc nộp tiền SDĐ và số nợ lên tới hơn 30 tỷ đồng. 
 
Trong khi đó, quy định về quản lý, ràng buộc trách nhiệm chủ đầu tư trong việc chấp hành nộp tiền SDĐ chưa chặt chẽ. Nhiều DN vẫn được cấp phép xây dựng dù còn nợ tiền sử dụng đất. HTX xí nghiệp sản xuất giấy Đức Dương, phường Vạn Mỹ (Ngô Quyền) thực hiện dự án phát triển khu nhà ở phường vạn Mỹ, dự án này cũng đã chuyển nhượng cho các hộ dân xây dựng nhà ở. Nhưng từ năm 2003 đến nay, chủ dự án không chấp hành việc nộp tiền sử dụng đất. Hiện số nợ của HTX này lên tới gần 18,8 tỷ đồng. Theo Điều 42, Nghị định 43/2014/NĐ-CP của Chính phủ, DN chỉ được chuyển nhượng quyền SDĐ khi chủ đầu tư phải hoàn thành nghĩa vụ tài chính liên quan đến đất đai của dự án gồm tiền sử dụng đất, tiền thuê đất,... Nhưng thực tế, nhiều DN vẫn chuyển nhượng mua bán nhà đất cho người dân. 
 
Việc DN nợ tiền SDĐ vừa gây thất thu ngân sách. Đối với dự án phát triển nhà ở nợ tiền SDĐ thì hệ quả còn lớn hơn, bởi với những hộ dân mua nhà của dự án này, coi như chưa hoàn thành nghĩa vụ tài chính, chưa đủ thủ tục để được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. 
 
Thu hồi đất nếu doanh nghiệp cố tình chậm nộp tiền sử dụng đất
 
Thời gian qua, từ thành phố đến các quận, huyện riết róng trong thu nợ tiền SDĐ. Nhiều giải pháp được thực hiện nhưng kết quả đạt được hạn chế. Trong năm 2015, Chi cục Thuế quận Hồng Bàng xác định thu nợ tiền thuê đất là một trong những nhiệm vụ trọng tâm, nhiều giải pháp được thực thi nhưng kết quả thu về còn rất ít. Để thu dóc tiền SDĐ, Chi cục phối hợp UBND quận làm việc trực tiếp với DN đôn đốc nộp tiền sử dụng đất, tiền thuê đất đúng hạn. Đồng thời, áp dụng biện pháp cưỡng chế, yêu cầu ngân hàng trích tiền tài khoản của DN, thực hiện biện pháp thông báo ngừng sử dụng hóa đơn. Năm 2014, Chi cục Thuế ban hành quyết định cưỡng chế qua ngân hàng 87 lượt DN với tổng số nợ 19,5 tỷ đồng. Nhưng đến nay, mới thu được 1,75 tỷ đồng, tỷ lệ quá nhỏ so với tổng số nợ đọng. Rõ ràng, việc thu nợ tiền SDĐ  không dễ dàng. Vì vậy việc mạnh tay với DN có dấu hiệu cố tình chây ỳ, nợ đọng tiền SDĐ cần thiết. 
 
Năm 2015, Tổng cục Thuế có văn bản gửi Cục Thuế các địa phương, yêu cầu nếu các doanh nghiệp, tổ chức cố tình “chây ỳ”, không thực hiện nghĩa vụ nộp tiền sử dụng đất cho Nhà nước thì sẽ bị thu hồi đất. Cùng với chủ trương này, trong năm 2016, một số quận, huyện trên địa bàn thành phố đề xuất thực hiện chỉ đạo này. Quận Ngô Quyền kiến nghị thành phố thu hồi đất của 18 DN; quận Đồ Sơn có 2 DN; quận Kiến An đề xuất thu hồi đất 7 DN, số DN này đều vi phạm điểm g, khoản 1, điều 64 Luật Đất đai 2013 là người sử dụng đất không thực hiện nghĩa vụ tài chính đối với nhà nước và bị xử phạt hành chính, nhưng không chấp hành. Huyện Thủy Nguyên đề xuất thu hồi 11 dự án, trong đó có 1 dự án nợ tiền sử dụng đất, đó là dự án xây dựng khu đô thị sinh thái (giai đoạn 1) của Công ty cổ phần Tân Quang Minh, tại xã Thủy Sơn (Thủy Nguyên). 
 
Cùng với giải pháp kiên quyết, mạnh tay, thành phố rà soát phân tích nợ của từng dự án, từng DN để có biện pháp thu phù hợp; có thể xem xét hình thức gia hạn, phân kỳ nộp theo từng quý để các chủ đầu tư dễ dàng nắm bắt, chủ động sắp xếp nguồn tiền nộp, tạo cơ hội DN thực hiện nghiêm túc nghĩa vụ của mình.

Nguyên Mai/baohaiphong.com.vn